Balkanlar, yarım milyon km2 civarında yüzölçümünde 50 milyona ulaşan nüfusa sahip on iki devleti içinde barındıran bölge özelliği göstermektedir. On iki devletin bulunduğu Balkan coğrafyasında, dolayısıyla birbiriyle sürekli etkileşim içerisinde olan çok halklı, çok kültürlü bir yapı mevcuttur. Kültürün unsuru olarak da dil, edebiyat, tarih disiplinleri açısından kompleks bir yapıyla karşılaşılmaktadır.
Balkanlar, tarihin çok erken dönemlerinden beri Türklerin de yoğun olarak yaşadığı coğrafyalardan biridir. MÖ 8. yüzyılda İskitlerle başlayan, 5. yüzyılda Avrupa Hunları ile devam eden bu ilişkinin günümüze kadar devam eden asıl ağırlıklı noktası, bölgede 500 yılı aşkın hâkim unsur olarak varlığını sürdüren Osmanlılarla sağlanmıştır. Balkanlarda 1354-1912 yılları arasındaki Türk yönetimi devresinde eğitim, bilim, kültür, dil ve edebiyat alanlarında büyük gelişmeler olmuştur.
Balkan kelimesinin etimolojik kökeni incelendiğinde, Türkçe kökenli olduğu ve "sarp ve ormanlık sıradağ; sık ormanla kaplı dağ; yığın, küme; sazlık, bataklık" anlamına geldiği görülür. Balkanların etimolojik olarak kökeni dahi Türkçe'ye dayanmakta olup, gerek öncesinde Hun mirası gerekse de sonrasında Osmanlı mirası çerçevesinde konu ele alındığında, bölgedeki Türk kültürünün etkisi son derece baskın ve önemli olup, bu etkileşim günümüzde de varlığını devam ettirmektedir.
Ülkemizde açılan merkez veya lisansüstü programların ağırlıklı olarak Balkan diplomasisi (uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi) temelinde şekillendiği dikkat çekmektedir. Bu program ise Balkan kültür bileşenlerine odaklanan interdisipliner bir lisansüstü programdır. Bu interdisipliner programın amacı da, kültürü oluşturan dil, edebiyat ve tarih konularını bir arada içerecek çok boyutlu, çok disiplinli bir doktora programı oluşturarak, ülkemizde konuyla ilgili mevcut açığın kapatılmasına katkı sağlamaktır.
Balkan Araştırmaları Tezli Yüksek Lisans Programı 2020-2021 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde kurulmuştur. Program, tarih, sosyoloji, edebiyat, siyaset bilimi gibi alanlardan oluşan multidisipliner çalışmaları kapsamaktadır. Lisansüstü düzeyde öğretim veren programı başarıyla tamamlayan öğrenciler, Yüksek Lisans derecesi (Master of Arts = M. A.) almaya hak kazanmaktadırlar.
Balkan Araştırmaları Anabilim Dalı, Balkanlarla ilgili uzman, araştırmacı akademisyenler yetiştirmek amacıyla bir eğitim-öğretim programı yürütmektedir. Eğitim ve öğretim planlarında, zorunlu olan derslere ek olarak öğrencilerin Balkan araştırmaları ile ilgili farklı konularda uzmanlaşmak istedikleri alana göre seçebilme şansları bulunan seçmeli dersler mevcuttur. Bununla birlikte ilgili alandaki her hizmet sahasında ya da yetişmiş ve birikimli personel sağlamak da hedefler arasındadır.
Balkan Araştırmaları Anabilim Dalı’ndan mezun olan öğrenciler, araştırma görevlisi veya öğretim görevlisi olarak üniversitelerde akademik hayatlarına devam edebilecekleri gibi, aldıkları eğitim sonrasında hakim oldukları konularda araştırma ve inceleme yapan diğer kamu ve özel sektörde iş imkânı bulabilirler. Programı başarılı bir şekilde tamamlayan öğrenci, Balkan Araştırmaları alanında veya bu alanla ilgili olabilecek farklı programlarda öğrenci kabul eden diğer bilim dallarında doktora derecesine başvuruda bulunabilir.